ALLAH-TӘALANIN ÖZÜNÜ ӘN ÜSTÜN YARADAN SAYMASI BAŞQA YARADANLARIN VARLIĞINDAN DANIŞMIRMI?

Sual: Qurani-kәrimdә Allah-tәala buyurur: “Yaradanların әn gözәli olan Allah nә qәdәr uca, nә qәdәr uludur.”1 Ayәdә belә görünmürmü ki, başqa yaradanlar da vardır?

Cavab: Әrәb lüğәtindә “Xәlәq” kökünün üç mәnası var:

1. Bir şeyi ölçmәk; 2. Bir şeyin formasını dәyişmәk; Mәsәlәn, dәmirdәn hәr hansı alәt düzәltmәk; 3. Heçdәn bir şey yaratmaq; Yәni heç vaxt olmamış bir şeyә varlıq vermәk.

Әlbәttә ki, üçüncü mәna Allaha aiddir. Xaliq kәlmәsi yalnız Allah haqqında işlәdilir. Amma “xәlәq” sözünün birinci vә ikinci mәnaları insana aiddir. Qurani-kәrimdә bu söz bәzәn birinci vә ikinci, bәzәn isә üçüncü mәnasında işlәdilmişdir. Mәsәlәn, Mәryәm oğlu İsa haqqında buyurulur: “Gildәn quş şәklindә bir şey yaradırdım.”2 Ayәnin әrәbi mәtnindә işlәdilmiş “xәlәq” kәlmәsi düzәltmәk mәnasında işlәdilmişdir. Haqqında danışılan ayәdәki “xәlәq” kәlmәsi dә ilkin mәnalardan birini daşıyır.

1 “Mominun, 14.
2 “Maidә”, 110.  

“Dini suаllаrа cаvаblаr”, Аyәtullаh-üzmа Mәkаrim Şirаzi və Аyәtullаh Cәfәr Sübhаni