Quran nəzərində təkəbbürlü insan

Təkəbbür insanı doğru yoldan döndərən, o cümlədən Allaha yaxınlaşmağa maneə yaradan afətlərdən biri hesab edilir.

Bu xislət insanı özünü başqalarından üstün hesab etməyə və bunu əməlində, sözündə göstərməyə vadar edir.

Təkəbbürün iki növü var: Allaha və insanlara qarşı təkəbbür. Allaha qarşı təkəbbür şiddətli cəzalandırılır. Buna bariz nümunə İblisdir: Allah onu qovdu. Bir zaman Biz mələklərə: “Adəmə səcdə edin!”– dedikdə İblisdən başqa (hamısı) səcdə etdi. O imtina edib təkəbbür göstərdi və kafir­ oldu. (Bəqərə surəsi 34 ayə)

(Allah) buyurdu: “Ey İblis! Sənə Mənim iki əlimlə yaratdığıma səcdə etməyə mane olan nə idi? Təkəbbür göstərdin, böyüklərdənmi olmuşdun?”. (Sad surəsi 75 ayə)

Allaha qarşı təkəbbür cəhalət və zəlalətdən qaynaqlanır. Təkəbbür insanın qəlbini o dərəcədə doldurur ki, insan özünü Allah məqamında hesab edir. Belə ki, Firon və Nəmrud bu iddia ilə ağır əzaba düçar olublar.

Onu da qeyd edək ki, insan qarşısında olan təkəbbür də mənfi xüsusiyyətdir və Allah qarşısında təkəbbür üçün müqəddimə ola bilər.

Təkəbbür insanın ruhuna dağıdıcı təsir göstərir. Bu xüsusiyyət insanın nailiyyətləri kamilləşdirməsinə mane olur. Çox zaman insan ilk zamanda təkəbbürü özündə dərk etmir. Buna səbəb odur ki, təkəbbür insanın qəlbini yavaş-yavaş ehtiva edir.

Peyğəmbər (s) buyurub: “Nə pis quldur ki, təkəbbürlüdür və üstünlük axtarır. O, qüdrətli və üstün olan Allahı unutdu. Nə pis bəndədir ki, özünü tərifləyib lovğalanır; O, böyük və uca Allahı unutmuşdur. Cahillik və unutqanlıq içində yaşayan nə pis quldur. Çürümüş və xarabalığa çevrilmiş qəbirləri unudub. Üsyan edən, əvvəlini və sonunu unudan nə pis bəndədir”.